Czy wiesz, że polska artystka Maria Werten szkoliła rysowników Disneya?
Maria Werten vel Wertenstein (1888-1949), malarka, graficzka, projektantka, pedagog, popularyzatorka sztuki polskiej w USA, urodziła się w Warszawie i zmarła w Los Angeles.
Werten była dyrektorem w organizacji International School of Art (Międzynarodowa Szkoła Sztuki) założonej przez Amerykankę Elmę Pratt z siedzibami w Polsce (Zakopane, Warszawa), Austrii, Czechosłowacji, Rumuni, na Węgrzech, we Włoszech, Tunezji i Stanach Zjednoczonych, a po 1945 roku także w Meksyku.
Pochodziła z majętnej zasymilowanej rodziny żydowskiej. Urodziła się i mieszkała w Warszawie. Rodzina przyjaźniła się z wybitnymi przedstawicielami międzywojennego życia artystycznego, politycznego i intelektualnego. Artystka studiowała w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. W przedwojennej Polsce uczestniczyła w wielu wystawach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, projektowała zabawki dla przedwojennej fabryki Gnom, ilustrowała książki dla dzieci, malowała freski, akwarele, portrety, projektowała wystroje wnętrz.
"Maria Werten wykreowała (...) dość specyficzny światek malarsko-poetycki złożony z dziecięcych fantazji, kobiecej uczciwości, dyskretnych reminiscencji Mehoffera, Wyspiańskiego, Wojtkiewicza, Vlastimila Hofmana" - tak o niej pisał jeden z krytyków sztuki.
Wyjeżdżała często do USA, by promować polską sztukę ludową i art deco. Z podróży w 1939 roku , gdzie jako dyrektor artystyczny pracowała przy przygotowaniach Pawilonu Polskiego podczas Wystawy Światowej, już do Polski nie wróciła co uchroniło ją od strasznych doświadczeń hitlerowskiej okupacji. Artystka zdecydowała się zostać w USA, gdzie wykładała w szkołach artystycznych.
Większość jej dorobku została utracona w trakcie powstania warszawskiego. Gdy w stolicy dogasał powstańczy zryw, Werten opowiadała Amerykanom o polskiej sztuce ludowej podczas wykładów, jakich udzielała w Ohio. Gościła z wykładem u słynnego architekta Franka Lloyda Wrighta w jego posiadłości w Spring Green. Architekt był pod wrażeniem wystawy polskiej sztuki, jaką zobaczył w Madison w stanie Wisconsin (objazdowa ekspozycja działała między 1933 a 1934 rokiem, zobaczyło ją ponad 300 tys. widzów). Kuratorem wystawy była Maria Werten. Polish Art Exhibition pod tą nazwą funkcjonowała wystawa przygotowana przez Brooklyn Museum zrobiła także wielkie wrażenie na jej ówczesnym dyrektorze który stwierdził : "Widzę z podziwem teraz, że Polska ma własne oblicze w sztuce" .
W Kalifornii, w latach 40. pracowała w Chouinard Art Institute w Los Angeles, gdzie szkoliła rysowników ze studia filmowego Walta Disneya; była ilustratorką wielu książek dla dzieci, wydanych w Polsce i Stanach Zjednoczonych. Spuścizna Marii Werten w Muzeum Polskim w Chicago obejmuje prawie 400 prac; w Polsce twórczość artystki jest bardzo słabo znana.
Zmarła w 1949 r, pochowano ją na cmentarzu w Los Angeles.
Werten była dyrektorem w organizacji International School of Art (Międzynarodowa Szkoła Sztuki) założonej przez Amerykankę Elmę Pratt z siedzibami w Polsce (Zakopane, Warszawa), Austrii, Czechosłowacji, Rumuni, na Węgrzech, we Włoszech, Tunezji i Stanach Zjednoczonych, a po 1945 roku także w Meksyku.
| Maria Werten ilustracja |
Pochodziła z majętnej zasymilowanej rodziny żydowskiej. Urodziła się i mieszkała w Warszawie. Rodzina przyjaźniła się z wybitnymi przedstawicielami międzywojennego życia artystycznego, politycznego i intelektualnego. Artystka studiowała w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. W przedwojennej Polsce uczestniczyła w wielu wystawach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, projektowała zabawki dla przedwojennej fabryki Gnom, ilustrowała książki dla dzieci, malowała freski, akwarele, portrety, projektowała wystroje wnętrz.
Wyjeżdżała często do USA, by promować polską sztukę ludową i art deco. Z podróży w 1939 roku , gdzie jako dyrektor artystyczny pracowała przy przygotowaniach Pawilonu Polskiego podczas Wystawy Światowej, już do Polski nie wróciła co uchroniło ją od strasznych doświadczeń hitlerowskiej okupacji. Artystka zdecydowała się zostać w USA, gdzie wykładała w szkołach artystycznych.
Większość jej dorobku została utracona w trakcie powstania warszawskiego. Gdy w stolicy dogasał powstańczy zryw, Werten opowiadała Amerykanom o polskiej sztuce ludowej podczas wykładów, jakich udzielała w Ohio. Gościła z wykładem u słynnego architekta Franka Lloyda Wrighta w jego posiadłości w Spring Green. Architekt był pod wrażeniem wystawy polskiej sztuki, jaką zobaczył w Madison w stanie Wisconsin (objazdowa ekspozycja działała między 1933 a 1934 rokiem, zobaczyło ją ponad 300 tys. widzów). Kuratorem wystawy była Maria Werten. Polish Art Exhibition pod tą nazwą funkcjonowała wystawa przygotowana przez Brooklyn Museum zrobiła także wielkie wrażenie na jej ówczesnym dyrektorze który stwierdził : "Widzę z podziwem teraz, że Polska ma własne oblicze w sztuce" .
W Kalifornii, w latach 40. pracowała w Chouinard Art Institute w Los Angeles, gdzie szkoliła rysowników ze studia filmowego Walta Disneya; była ilustratorką wielu książek dla dzieci, wydanych w Polsce i Stanach Zjednoczonych. Spuścizna Marii Werten w Muzeum Polskim w Chicago obejmuje prawie 400 prac; w Polsce twórczość artystki jest bardzo słabo znana.
Zmarła w 1949 r, pochowano ją na cmentarzu w Los Angeles.
Za zasługi dla polskiej kultury została odznaczona w 1950 r. przez Augusta Zaleskiego, prezydenta RP na uchodźstwie.
Kolekcję prac Marii Werten można zobaczyć w USA, została ona przekazana Polskiemu Muzeum w Ameryce przez jej przyjaciółkę, Irenę Piotrowską, w 1945 roku. Kolekcja ta składa się z prawie 400 prac, podpisanych i niepodpisanych, część z nich jest zapieczętowana pieczęcią Międzynarodowej Szkoły Sztuki, z których część prawdopodobnie nie są jej pracami. Prawie połowa to akwarele, rysunki i litografie dzieci - w pracy, podczas zabawy, na modlitwie i na portretach (czasami w strojach ludowych). Czasami są głównym aktorem fantazji artystycznych, takich jak dziecko jako motyla podnoszonego przez ptaka. Druga duża część składa się z ilustracji, pouczających plakatów, papieru ozdobnego do pakowania, świątecznych kartek okolicznościowych, pocztówek, plakatów reklamujących Międzynarodową Szkołę Sztuki i Fabrykę Zabawek "Gnom" oraz drewniane zabawki produkowane w tej fabryce, najprawdopodobniej zaprojektowane przez Marię Werten. Spuścizna artysty wystawiana jest okazjonalnie, ale tylko częściowo, ze względu na brak miejsca w Muzeum. Najnowszym takim eksponatem był "Art Déco-Poland".
źródła:
https://www.polishmuseumofamerica.org/?artwork=art-of-maria-werten
| Maria Werten Cudowny ptak (litografia) ok. 1930 r |
Kolekcję prac Marii Werten można zobaczyć w USA, została ona przekazana Polskiemu Muzeum w Ameryce przez jej przyjaciółkę, Irenę Piotrowską, w 1945 roku. Kolekcja ta składa się z prawie 400 prac, podpisanych i niepodpisanych, część z nich jest zapieczętowana pieczęcią Międzynarodowej Szkoły Sztuki, z których część prawdopodobnie nie są jej pracami. Prawie połowa to akwarele, rysunki i litografie dzieci - w pracy, podczas zabawy, na modlitwie i na portretach (czasami w strojach ludowych). Czasami są głównym aktorem fantazji artystycznych, takich jak dziecko jako motyla podnoszonego przez ptaka. Druga duża część składa się z ilustracji, pouczających plakatów, papieru ozdobnego do pakowania, świątecznych kartek okolicznościowych, pocztówek, plakatów reklamujących Międzynarodową Szkołę Sztuki i Fabrykę Zabawek "Gnom" oraz drewniane zabawki produkowane w tej fabryce, najprawdopodobniej zaprojektowane przez Marię Werten. Spuścizna artysty wystawiana jest okazjonalnie, ale tylko częściowo, ze względu na brak miejsca w Muzeum. Najnowszym takim eksponatem był "Art Déco-Poland".
 |
| Maria Werten źródło: Polskie Muzeum W Ameryce |
 |
| Maria Werten źródło: Polskie Muzeum W Ameryce |
źródła:
https://www.polishmuseumofamerica.org/?artwork=art-of-maria-werten
https://nautilus-art.pl/pl/666_maria-werten-wertenstein-
https://kultura.onet.pl/wiadomosci/maria-werten-polska-artystka-ktora-szkolila-rysownikow-walta-disneya/zx8mhtd?utm_source=wiadomosci_viasg&utm_medium=nitro&utm_campaign=allonet_nitro_new&srcc=ucs&utm_v=2
http://cennebezcenne.pl/wp-content/uploads/2018/12/2018-3-4_NOWAK.pdf
http://cennebezcenne.pl/wp-content/uploads/2018/12/2018-3-4_NOWAK.pdf